Wczoraj zakończyliśmy spotkanie fascynującą dyskusją nt. wolności słowa. Zakończyła ją konstatacja, że wolność słowa powinna być jak najszersza, w niektórych wypadkach powinna być ograniczana przez prawo. Powinniśmy zadbać, by w wolności słowa zawarte były wartości – przede wszystkim przyzwoitość. Jak mawiał prof. Bartoszewski – warto być przyzwoitym, choć nie zawsze się to opłaca, zwłaszcza politykom.
Wolność zawarta jest w relacjach pomiędzy ludźmi. Tylko w oczach drugiej osoby widzimy, co ją boli, gdy manifestujemy naszą wolność za bardzo.
Dziś zastanowimy się, jak budować relacje wolności z innymi narodami. Sentencja, od której zacząłem, ma na celu przypomnienie, że Polacy to konglomerat tworzony z niemożliwego podziału. Badałem kiedyś historię trójkąta trzech cesarzy, czyli miejsca, w którym zbiegały się trzy zabory. Czytałem wspomnienia przemytników złapanych przez celników. Oni mówili: Najgorsi są celnicy austriaccy, bo nie biorą…
Logiczne zadanie: co by było, gdyby Wóz Drzymały zdarzył się w zaborze rosyjskim? Momentalnie wyobrażamy go sobie na Syberii. A więc to, jak walczymy o wolność, zależy od konkretnych warunków.
Prof. Nałęcz opowiedział mi kiedyś, jak obserwował posłów wchodzących na mównicę. Gdy poseł mówił: mamy problem, sprawdźmy, co na to prawo – to znaczy, że był z Poznania. Jeśli mówił: chodźmy do kawiarni i zastanówmy się, co z tym zrobić – to był z Galicji. Gdy mówił: to jest hucpa, wyjdźmy na ulicę - to był z Warszawy.
Mam wrażenie, że dziś nie mamy problemu z pozostałościami po zaborach. Problemem jest to, że mamy dziś „globus Polski”. On ma dwa pępki, oba są pępkami świata. Ciężko w takich warunkach budować relacje.
