Dzięki Unii Europejskiej z sukcesem przeprowadziliśmy decentralizację państwa, wprowadzając samorządy wojewódzkie i lokalne. Większość inwestycji ze środków unijnych przeprowadzana jest na poziomie lokalnym. Z pieniędzmi przychodzi know-how w zakresie projektowania, monitoringu, ewaluacji. Jestem dumny z tego, że mamy wykształcone myślenie strategiczne na poziomie województw.
Biorąc pod uwagę nowy podział środków unijnych, jestem przekonany, że te środki będą impulsem do rozwoju.
Centralizację na poziomie Unii Europejskiej w warstwie prymitywnej można określić jako: „My w Brukseli wiemy lepiej”. Nowe priorytety ekonomiczne i polityczne są zarządzane centralnie, a nie dzielone na poziomie krajów członkowskich – takie jest wrażenie. Dodatkowo w wielu krajach UE skasowano RPO, np. na Węgrzech, w Czechach… tam stolice przejęły środki. A więc mamy podwójną centralizację.
Pojawiły się jednak silne tendencje decentralizacyjne. Wśród pięciu nowych priorytetów jeden to „Unia bliżej obywateli”. Po raz pierwszy pojawił się rozdział poświęcony instrumentom terytorialnym. To rodzi nadzieję. Dzięki temu poprawi się np. jakość przestrzeni publicznej. Nagrody architektoniczne dostają budynki finansowane ze środków unijnych.
W Polsce sprawdził się mechanizm Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, więc rozwijajmy go i przeznaczmy na ten instrument więcej pieniędzy. Miasta są siłą – dajmy im więcej pieniędzy. Jeśli myślimy poważnie o zagospodarowaniu potencjału terytorialnego, musimy zlikwidować Europę dwóch prędkości. Jest też kwestia zależności przestrzennych – kwestie dziejące się w jednym miejscu dają konsekwencje w innym miejscu, np. wydarzenia w gospodarce chińskiej mają wpływ na Małopolskę.
